Quá trình điều trị ung thư vòm họng bằng xạ trị như thế nào?

Xạ trị là phương pháp chủ yếu trong điều trị ung thư biểu mô mũi họng do đặc điểm giải phẫu của vòm họng và sự nhạy cảm của tế bào ung thư biểu mô mũi họng với tia xạ. Có 2 phương pháp được áp dụng:

1. Xạ trị từ xa ( External Beam Radiotherapy)

Xạ trị từ xa (EBRT) thường xạ trị vào vùng vòm họng, đáy sọ và vùng cảnh cao góc hàm hai bên (nơi có nguy cơ di căn hạch cao) bằng các trường chiếu 2 bên đối xứng. Xạ trị hệ hạch cổ thấp bằng trường chiếu thẳng cổ thấp. Phân liều xạ thông thường là 2 Gy/ngày, 5 ngày/tuần.

Tổng thời gian xạ trị thường từ 6,5-7 tuần. Kỹ thuật xạ trị hiện đại đồng liều theo không gian 3 chiều (confomal), xạ trị điều biến chùm tia (Intensity-Modulated Radiation Theraphy), nâng liều xạ bằng cách tăng phân liều, tia liều nhỏ nhưng nhiều lần trong ngày làm giảm biến chứng mà tăng tác dụng diệt u, phối hợp với hóa trị khi bệnh ở giai đoạn muộn.

2. Xạ trị áp sát

Sử dụng Radium áp tại chỗ vừa nâng được liều cao có hiệu quả tại u đồng thời giảm được tổn thương tối đa cho các mô lành xung quanh. Chụp cắt lớp vi tính có thể định vị chính xác vị trí u từ đó lập kế hoạch phân liều tối ưu đã nâng hiệu quả của xạ trị áp sát, từ đó phương pháp xạ trị ngày càng được sử dụng nhiều hơn trong điều trị ung thư

Kết hợp giữa xạ trị ngoài và xạ trị áp sát: Phương pháp này được chỉ định khi cần thiết phải nâng liều cao vào vòm họng: Sau xạ trị ngoài 60 Gy sẽ tiến hành chỉ định nâng liều vào u vòm bằng xạ trị áp sát, có thể nâng liều thêm 15-20 Gy

3. Quy trình chiếu tia xạ

Để bệnh nhân được xạ trị cần qua các bước sau:

- Chụp mô phỏng: Chụp CT-Scanner hoặc PET/CT xác định tổn thương, xác định mức độ xâm lấn của u, phát hiện di căn hạch.

- Lập kế hoạch xạ trị:

+ Hình ảnh mô phỏng sẽ được chuyển sang hệ máy tính để lập kế hoạch điều trị , từ hình ảnh mô phỏng xác định các thể tích xạ trị: thể tích khối u thô, thể tích bia lâm sàng, thể tích lập kế hoạch xạ trị, thể tích khối u sinh học và các cơ quan cần bảo vệ…

+ Xác định số trường chiếu, góc chiếu, số lượng các trường chiếu chia nhỏ (segments), năng lượng chùm tia, số lượng các trường chiếu. Có thể lập kế hoạch xạ trị 3D hoặc xạ trị điều biến liều - IMRT (Intensity Modulated Radiation Therapy) nhằm tập trung liều bức xạ cao nhất vào khối u và thấp nhất vào tổ chức lành, giảm biến chứng xạ

+ Tính tổng liều và phân liều

- Kiểm tra kế hoạch xạ trị trên phantom: sai số cho phép <3%.

- Tiến hành xạ trị với máy xạ trị gia tốc.