Cẩu tích là loại cây gì? Công dụng của cây cẩu tích trong điều trị bệnh

1. Cây cẩu tích là loại cây gì?

Cẩu tích hay lông cu li danh pháp hai phần: Cibotium barometz là một loài dương xỉ mộc trong họ Dương xỉ vỏ trai mà chúng ta vẫn quen gọi là họ Cẩu tích.

Cây cẩu tích còn có tên là xương sống chó. Ngoài ra do có lớp lông vàng bọc ngoài nên nó còn được gọi là kim mao cẩu tích, cây lông khỉ.

Cây cẩu tích là một trong những dược liệu quý hiếm

Mô tả

Cây có thân thường yếu, nhưng cüng có thể cao 2,5-3m. Lá lớn có cuống dài 1-2m, màu nâu nâu, ở phía gốc có vẩy hình dải rất dài màu vàng và bóng phủ dày đặc. Phiến dài tới 3m, rộng 60-80cm. Các lá lông chim ở phía dưới hình trái xoan ngọn giáo dài 30-60cm. Lá lông chim bậc hai hình dải – ngọn giáo, nhọn lại chia thành nhiều đoạn thuôn, hẹp, mặt trên lá màu lục sẫm, mặt dưới màu lục lơ; trục lá không lông, các gân của các lá chét bậc hai có lông len.

Ổ túi bào tử 1 hay 2, có khi 3 hay 4 ở về mỗi bên của gân giữa bậc 3, các túi màu nâu nâu, có 2 môi không đều nhau, cái ở ngoài hình cầu, cái ở trong hẹp hơn, thuôn.

Dược liệu: Đoạn thân rễ đã loại bỏ lớp lông màu vàng nâu bên ngoài, mặt ngoài rất gồ ghề, khúc khuỷu, có những chỗ lồi lên thành mấu, màu nâu hoặc nâu hơi hồng, đường kính 2 – 5cm, dài 4 – 10cm, rất cứng, khó cắt, khó bẻ gẫy, đôi khi còn sót lại ít lông màu vàng nâu.

Dược liệu khi dùng thường đã thái thành phiến mỏng hình dạng thay đổi, mặt cắt ngang nhẵn, màu nâu hồng hay nâu nhạt, có vân. Bộ phận dùng: Thân rễ đã cạo sạch lông, phơi hay sấy khô của cây Lông culi, họ Kim mao.

Cây cẩu tích chứa nhiều tinh bột

Phân bố: Cây phân bố rất rộng rãi ở ven rừng phục hồi sau nương rẫy và trên các tràng cây bụi hoặc nơi đất ẩm gần bờ khe suối, rừng núi ở khắp các tỉnh từ Lào Cai. Hà Giang, qua Quảng Nam-Đà Nẵng đến Lâm Đồng.

Thu hái: Thân rễ quanh năm, tốt nhất vào mùa thu- đông, cắt bỏ rễ con và cuống lá, cạo hết lông vàng để riêng. Rễ củ đã cạo hết lông, rửa sạch, thái phiến hay cắt từng đoạn dài 4-10mm, phơi hay sấy khô.

Cần bảo quản nơi khô ráo. Khi dùng tẩm dược liệu với rượu để một đêm rồi sao vàng.

Thành phần hóa học: Thân rễ cẩu tích chứa tinh bột (30%) và aspidinol, lông vàng ỏ thân rễ có tanin và sắc tố.

2. Công dụng của cẩu tích

Công năng: Bổ can thận mạnh gân xương, trừ phong thấp

Công dụng: Các phương thuốc từ cây cẩu tích tốt trong chữa trị đau khớp đau lưng phong thấp tay chân nhức mỏi, đau dây thần kinh toạ, người già thận yếu đi tiểu nhiều Lông vàng quanh thân rễ dùng đắp ngoài chữa các vết thương chảy máu

Cẩu tích chữa đau lưng, đau khớp, phong thấp...

Người ta thường để nguyên thân rễ với 4 gốc cuống lá tạo hình con vật 4 chân có lông vàng rồi phun rượu vào tạo ẩm cho lông mọc nhiều để lấy lông dùng cầm máu Hoặc lấy đoạn thân rễ có lông đem treo lên, thỉnh thoảng lại phun rượu để lông mọc tiếp.

Cách dùng, liều lượng: 10-18g mỗi ngày, dạng thuốc sắc, ngâm rượu.