Glucocorticoid - "Lắm tài, nhiều tật" và những điều nên biết

Nguyễn Phương Lê (Bắc Ninh)

Tuyến thượng thận tiết ra hydrocortisone có tác dụng điều hòa glucose nên được gọi là glucocorticoid. Glucocorticoid tham gia vào quá trình chuyển hóa trong cơ thể, nên nếu thiếu đột ngột hormon này có thể tử vong do thiếu năng lượng mất nước và điện giải.

Dùng glucocorticoid kéo dài có thể suy tuyến thượng thận.

Khi bệnh nhân mắc phải các bệnh: suy tuyến thượng thận cấp, phản ứng miễn dịch phản ứng viêm dị ứng (viêm khớp dạng thấp thận hư nhiễm mỡ thiếu máu tan máu hen suyễn sốc, chống loại bỏ mảnh ghép sau ghép...) thì phải dùng glucocorticoid tổng hợp. Tác dụng chính của glucocorticoid tổng hợp là được  dùng trong điều trị chống viêm (vì vậy nhóm này cũng được gọi là thuốc chống viêm steroid), chống dị ứng và ức chế miễn dịch. Bên cạnh đó, thuốc còn làm tăng tiết acid và pepsin dạ dày làm giảm sản xuất chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày làm chậm liền sẹo các vết thương.

Khi dùng liều cao kéo dài ở tất cả các đường dùng (uống, tiêm, đặt trực tràng bôi ngoài da), người bệnh rất dễ gặp các tác dụng phụ của thuốc. Ví dụ như bị đái tháo đường do thuốc hoặc làm nặng thêm tình trạng bệnh này, teo cơ, tích mỡ ở nửa trên cơ thể (mặt, cổ, bụng, lưng), phù, tăng huyết áp nhược cơ loãng xương xương giòn dễ gãy chậm lớn ở trẻ em loét dạ dày - tá tràng thuốc dạng bôi còn gây teo da, xơ cứng bì, gây mụn trứng cá và da dễ bị nhiễm nấm Khi dùng glucocorticoid kéo dài sẽ ức chế suy tuyến thượng thận sản xuất hormon này và dẫn đến suy tuyến thượng thận rất nguy hiểm. Đây là nhóm thuốc có tác dụng chữa bệnh rất tốt nhưng tai biến do thuốc cũng rất nhiều nên người bệnh không được tự ý sử dụng.