Bệnh nhân tim mạch đối phó với dịp tết như thế nào
Chuẩn bị thuốc đầy đủ
Thuốc là một điều không thể thiếu đối với các bệnh nhân tim mạch nói chung, đặc biệt là những bệnh nhân mắc chứng tăng huyết áp suy tim tiền sử mắc bệnh mạch vành
Chuẩn bị thuốc đầy đủ và nhớ uống thuốc đều đặn trong những ngày Tết theo đơn của bác sĩ sẽ giúp cho các bệnh nhân tim mạch ổn định. Bệnh nhân đã phát hiện tăng huyết áp thì uống thuốc đều đặn là một vấn đề cốt yếu. Trong những ngày Tết với các cuộc vui liên tục, bệnh nhân rất dễ mắc phải sai lầm nghiêm trọng: Đó là bỏ thuốc hoặc quên không uống thuốc - điều này cực kỳ nguy hiểm với bệnh nhân tăng huyết áp Việc không uống thuốc kết hợp với thời tiết lạnh giá, cảm xúc thay đổi là những yếu tố thuận lợi gây tai biến mạch máu não với tỷ lệ rất cao. Tác giả đã chứng kiến những bệnh nhân tai biến mạch máu não vào cấp cứu trong ngày Tết do không uống thuốc điều trị tăng huyết áp với tình trạng nặng: liệt nửa người rối loạn cơ tròn, dần dần đi vào hôn mê và tử vong mà không làm sao cứu chữa được. Do vậy điều cốt yếu đối với những bệnh nhân tim mạch là phải chuẩn bị đầy đủ và nhớ uống thuốc đều đặn trong những ngày Tết.
Chế độ ăn hợp lý
Trong những ngày Tết thì ăn uống không điều độ là điều khó tránh khỏi với mọi người nói chung và bệnh nhân mắc bệnh tim mạch nói riêng chế độ ăn nhiều thịt, nhiều mỡ là vấn đề xảy ra thường xuyên trong những bữa tiệc liên miên. Điều này là hết sức nguy hiểm đối với các bệnh nhân có tiền sử mỡ máu cao, xơ vữa động mạch tiền sử có bệnh mạch vành trước đây. Người ta thấy rằng tỷ lệ bệnh nhân bị bệnh mạch vành tăng cao vào những ngày đầu năm so với những ngày khác trong năm. Nguyên nhân có thể là do chủ quan của bệnh nhân bị bệnh vào ngày nghỉ Tết nhưng trì hoãn không đi viện, hoặc do khách quan là có sự thay đổi trạng thái từ nghỉ ngơi kéo dài trong các ngày nghỉ cuối năm sang trạng thái hoạt động và chế độ ăn uống không hợp lý của bệnh nhân.
Đối với những bệnh nhân suy tim tăng huyết áp thì bao giờ bác sĩ cũng chỉ định chế độ ăn nhạt, kiêng muối tương đối hay tuyệt đối. Tuy nhiên trong những ngày Tết thì nhiều bệnh nhân khó thực hiện được việc này. Người có tăng huyết áp suy tim rất dễ phát bệnh nếu ăn với chế độ nhiều muối. Do vậy, nếu có bệnh này, bạn không nên ăn dưa muối kiệu muối mà nên thay bằng củ kiệu ngâm giấm đường. Các món dưa giá, dưa hành cũng nên dùng giấm đường để giảm lượng muối. Những ai thích món tôm khô củ kiệu thì nên lưu ý chọn loại tôm to, ít mặn (khoảng 30 con/100g) và không ăn quá 10 con/ngày. Nên hạn chế các thức ăn chế biến sẵn nhiều muối như giò chả, patê, vịt, lạp xưởng... Nên ăn nhiều trái cây và rau xanh vì đây là nguồn thực phẩm giàu kali tốt cho tim mạch.
Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe
Đây là dòng chữ mà trên tất cả các bao thuốc lá (cả thuốc nội và thuốc ngoại) đều có. Tuy nhiên, qua các nghiên cứu, người ta thấy rằng lượng tiêu thụ thuốc lá tăng vọt vào những ngày Tết. Hút thuốc lá càng làm tăng nguy cơ tim mạch cao hơn. Thuốc lá làm rối loạn chức năng điều hòa mạch máu (vận mạch), hoạt hóa tiểu cầu tăng đông máu, tăng huyết áp và nhịp tim khởi phát và thúc đẩy quá trình vữa xơ động mạch tiến triển. Tiết trời lạnh vào dịp Tết cũng làm tăng số lượng tiểu cầu tăng hồng cầu và độ nhớt của máu làm tăng nguy cơ bệnh động mạch vành tai biến mạch máu não và bệnh mạch máu ngoại vi. Vì vậy trong các cuộc hội ngộ cũng cần tránh xa thuốc lá. Điều đó không những tốt cho bệnh nhân tim mạch mà tốt cho những người xung quanh.
"Uống rượu bia nhiều, nóng trong người…"
Tác giả mạn phép lấy một câu quảng cáo trên truyền hình để làm chủ đề cho mục này. Ai cũng biết, từ trẻ con đến người lớn, uống rượu bia nhiều là có hại cho sức khỏe Thế nhưng, đối với người Việt chúng ta thì dường như rượu trở thành "một điều tất yếu" trong các bữa tiệc. Đặc biệt là trong những ngày Tết. Đi đến đâu cũng rượu. Đến nhà thăm hỏi đầu xuân: rượu. Bạn bè gặp nhau: rượu. Ngồi ăn cơm gia đình: lại rượu. Đối với những bệnh nhân tim mạch rượu làm tăng huyết áp, làm tăng nhịp tim, tim co bóp mạnh hơn bình thường, áp lực mạch máu não tăng cao, nguy cơ tai biến mạch máu não là "rất gần với ly rượu". Hơn nữa, những người uống rượu say sau đó ra đường gặp thời tiết lạnh thì không những bệnh nhân có bệnh tim mạch mà những người bình thường cũng có thể bị tai biến mạch máu não và tử vong. Những người không uống nhiều rượu bia thường xuyên, nhưng chè chén say sưa với lượng rượu, bia lớn trong ngày Tết, kỳ nghỉ cuối năm thường có các triệu chứng khó chịu ở ngực như hồi hộp, tức ngực, đôi khi có ngất. Uống quá nhiều rượu trong một thời gian dài có thể gây ra các biến chứng tim mạch trầm trọng như bệnh cơ tim giãn suy tim tăng huyết áp, tai biến mạch não rối loạn nhịp tim và đột tử Các triệu chứng của bệnh cơ tim do rượu thường âm thầm, tuy nhiên một số bệnh nhân có biểu hiện suy tim cấp Các triệu chứng thường gặp là khó thở khi gắng sức và những cơn khó thở kịch phát vào ban đêm, cảm giác hồi hộp đánh trống ngực do những cơn rung nhĩ kịch phát, những cơn rối loạn nhịp nhanh trên thất. Các bệnh nhân nghiện rượu không có bằng chứng bị bệnh tim thường đi khám vì hồi hộp, khó chịu ở ngực, hay ngất, đặc biệt sau những cuộc chè chén say sưa với một lượng rượu lớn trong ngày nghỉ cuối năm. Các triệu chứng đó được gán cho một cái tên là "Hội chứng tim sau ngày nghỉ". Người bệnh tim mạch nên hạn chế rượu bia, không nên uống quá 2 lon bia hoặc 1 chai bia 500 ml hoặc 1 chung rượu mạnh 50 ml/ngày.
"Vui chơi nhiều thì yếu"
Tết là những ngày vui chơi. Những ngày nghỉ này có khi chúng ta hoạt động thể lực nhiều hơn những ngày bình thường. Đi du xuân lòng vui phơi phới tinh thần phấn chấn, chơi các trò chơi nhẹ nhàng có, mạo hiểm có, hoạt động thể lực có. Đi chơi cả ngày, người bình thường tối về cũng thấy người mệt mỏi huống chi là những người có bệnh sẵn, đặc biệt là bệnh tim mạch Vào những ngày này, chúng ta hay thức khuya, ăn ngủ không điều độ, lại hay dùng chất kích thích như cà phê, thuốc lá, rượu... Nguy cơ tăng huyết áp, trụy tim mạch lại càng tăng lên. Tinh thần phấn chấn quá hoặc giả như lại có cuộc cãi vã không hay ho gì xảy ra lại càng làm cho những người bệnh tim mạch nguy hiểm. Tác giả cũng đã từng gặp những bệnh nhân đã có tuổi, mắc bệnh tăng huyết áp nhiều năm. Ngày Tết, con cháu tề tựu đông đủ, ông cụ mừng vui quá cả đêm không ngủ được, huyết áp tăng vọt và phải đi cấp cứu ngay sáng mồng 1 Tết. Có trường hợp, bà mẹ tối 30 mắng con gái vì cô đi chơi về muộn, con gái cãi lại mẹ dữ dội. Thế là bệnh mạch vành của mẹ ổn định được 2 năm nay lại tái phát. Bà mẹ đau thắt ngực khó thở dữ dội. Khi vào viện, đến khi mẹ ổn định cô con gái cứ ôm mẹ mà khóc mãi. Bởi thế cho nên những người mắc bệnh tim mạch trong những ngày Tết này nên vui vẻ có chừng mực, bố trí thời gian sinh hoạt một cách hợp lý.
Không nên thức quá khuya, dậy quá sớm. Tranh thủ nghỉ trưa tối thiểu 30 phút mỗi ngày. Và tốt nhất là thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày càng ít càng tốt.
Lời kết
Tết Canh Dần được gọi là Tết của Ông Ba Mươi. Người người, nhà nhà đều có điều mong ước đầu tiên là sức khỏe như Chúa Sơn Lâm. Muốn được như vậy thì lời khuyên cho những người mắc bệnh tim mạch và cũng là cho tất cả chúng ta đó là phải có chừng mực. Tết là dịp để mọi người chúng ta vui vẻ, sum họp gia đình với nhau sau một năm làm việc, vui xuân sao cho niềm vui được trọn vẹn và sức khoẻ được dồi dào là điều mong ước của mỗi người và của cả người thầy thuốc nữa.
